Zelenski, Trump ve Çocuklar

Sosyal medyada hepimiz (değilse de birçoğumuz) hemfikir olduk: Trump ve ekibinin Zelenski’ye davranışları çocuklara davranışlarımız gibi. Yetişkinlerin çocuklarla aynı bu şekilde uğraştığına arada şahit oluruz. Böyle bir gerçeğin varlığına pek kimse itiraz etmez zaten. Trump-Zelenski olayına yönelik öfke dolu “Çocuk azarlar gibi” yorumlarından da bunu açıkça görüyoruz. Gelgelelim, ne hikmetse, nesne çocuk olunca aniden Trump’ı (yetişkini) korumaya geçiyoruz.

Zelenski’ye “saygısızlıklarından” ötürü Trump ve ekibine çok uyuz oluyorsak, yetişkinler olarak çocuklarla uğraşmayı ve çocuklarla uğraşıldığında bunu Zelenski’nin durumunda olduğu gibi “saygısızlık" olarak değil de “haklı bir azar” olarak kabul etmeyi bırakalım. Ben çok gördüm bir grup yetişkinin bi çocuğu ortalarına alıp “Peki neden böyle demedin”, “O zaman neden öyle yapmadın” vs diye ona duygusal dayak attığını. Ağlatana kadar.

Çocuğa bunu hiçbir tepki almadan yapabiliyoruz çünkü çocuk haklı bile olsa kendini savunacak kelime dağarcığına sahip değil, böyle bi çaresizlik içinde bu bir, ikincisi de ona bunu yapan kişiler, onu sevip koruması gereken kişiler, fakat korumadıkları gibi bir de üstüne geliyorlar. Onu ağlatan da ona zarar veren de temelde bu iki çaresizlik. Zelenski’ninkinden çok daha büyük çaresizlikler bunlar çünkü görünmezler. Nihan Kaya çocuğun acılarının görünmez olduğundan söz eder, o kadar haklı ki... Zelenski’ye kötü muamele edildiğini hepimiz onaylıyoruz. Çocuk benzer durumda olduğunda ise gaslightinge başvuruyor, çocuğa bağırmamızı ya da onu azarlamamızı bir şekilde meşru gösteriyor, hemen yetişkinleri/kendimizi haklı çıkarıyoruz.

Zelenski senaryosundaki cümlelerin bir çocuğa söylendiğini hayal edelim. “Gelirken üzerine doğru dürüst bir şey bile (takım elbise) giymemişsin.” “Bir kere bile teşekkür ettin mi bugün bize?” “Saygısızsın.” “Sen ülkeni savaşa sürükledin.” (Bunun çocuğa söylenen versiyonu “Senin yüzünden herkes birbirine girdi” olabilir mesela) vs vs. Bu cümlelerin hepsine Zelenski adına tek tek cevap verdik biz sosyal medyada, arkadaş arasında veya kafamızın içinde, Zelensky’yi koruduk, yapılan muamelenin nahoşluğunu iliklerimizde hissettik. “Takım elbiseymiş, Araplara hiç öyle bir şey söylenmedi ama” dedik, “Sanki verdiklerini kendi çıkarı için vermiyormuş gibi teşekkür istiyor” dedik, “Çocuk azarlar gibi saygısızsın, diyor” dedik. “Zelenski savaşa sebep olmadı, boyun eğmediği için ülkesine girildi” dedik. Trump ve ekibi için “haksız” diyen bir sürü, bir sürü insan vardı.

Peki çocuğu bu şekilde korumak aklımıza geliyor mu, çocuğun karşısındaki Trump'a (yetişkinlere) "haksız" diyen bir sürü, bir sürü insan çıkıyor mu buna benzer durumlarda? Sosyal medyada belki, gerçek hayatta hayır, pek görmedim. Çünkü annesi babası ve diğer yetişkinler onun iyiliği için konuşuyor! Bu körlüğümüzün dehşetengizliğini bir fark edelim şurada iki saniye, n’olur! Korkunç değil mi? “Eğitim” adı altında çocuklara ettiğimiz zulüm inanılmaz boyutta ve bunu gözümüz görmüyor. İnanılmaz bir körlük bu. Zelenski’ye o toplantıda psikolojik olarak zulmedildiğini biliyoruz ama çocuğa gelince iş, “Öğrensin” diyoruz. “Onun iyiliği için” diyoruz, hoyratlığımızı eğitim gibi gösteriyoruz. Şimdi yukarıda saydığım, Trump ve ekibince dile getirilen cümleler bir grup yetişkin tarafından bir çocuğa söylenmiş gibi düşünerek bu cümleleri tek tek yorumlayalım. Bakalım, yetişkinleri mi, yoksa çocuğu mu savunacağız?

“Gelirken üzerine doğru dürüst bir şey bile (takım elbise) giymemişsin.” Çocuk her yerde her şeyin giyilmeyeceğini öğrensin, bu cümlede en ufak sorun yok.

“Bir kere bile teşekkür ettin mi bugün bize?” Nazik olmayı, teşekkür etmeyi de öğrenmeli ufaklık. Bu cümlede de en ufak sorun yok.

“Saygısızsın.” Buna zaten itiraz edeni döverler vallahi. Çocuklar saygısızdır, eğitilmeleri gerekir, bunu herkes bilir. Bu cümlede de en ufak sorun yok.

“Sen ülkeni savaşa sürükledin.” (“Senin yüzünden herkes birbirine girdi” olsun çocuklu versiyon, demiştik.) Mutlaka yanlış bir şey yapmıştır, sorun yok bu cümlede de, sanmam.

Gördüğünüz gibi söz konusu çocuk olunca cımbızla cümle seçip cümleleri tek tek kendi içinde yorumladık, ama söz konusu Zelenski (bir yetişkin) olunca büyük resme baktık ve orada konunun bambaşka olduğunu, Trump ve ekibinin esas konuyu konuşmamak için böyle aptalca, hatta çocukça ve konuyla ilgisiz yorumlar yaptığını apaçık gördük. Benim karşılaştığım örneklerde de çocukla uğraşılırken amaç onu bir şekilde haksız çıkarıp susturmak, ona üstün gelmek oluyor ve esas sorun arkaplanda kalıyor. Çocuk bir düşman olarak görülüyor, onu etkisiz hale getirmek (haksız çıkarmak) mübah sayılıyor.

Yukarıdaki cümleleri tek tek ele adığımız takdirde çocuğun iyiliği için söylendiklerini düşünme hatasına düşmemiz işten bile olmuyor; ama içeriğe değil, üsluba bakılmalı (Zelenski-Trump olayında yaptığımız gibi). Çocuk söz konusu olunca bunu atlamaya, üslubu yoksayıp kelimelere takılmaya meylediyoruz. Trump ve yaverlerinin ne kadar saldırganca, insafsızca ve saygısızca davrandığını hepimiz gördük, Zelenski’nin zorbalığa uğradığı fikrine pek kimse itiraz etmez heralde. Buna itiraz edenlerin çoğu da en azından onun saygısızlığa uğradığını kabul ederler. Vurgulamak istediğim işte bu noktadaki fark. Aynı tavırla çocuklarla konuşulduğu zaman zorbalığı eğitim, hatta sevgi olarak algılamamız. Bu beni deli ediyor. Çünkü çok büyük bir körlük ve de üzgünüm ama, kötülük.

Lütfen… Büyükler… Bize de zamanında böyle davranıldı diye kendimizde çocuklara zorbalık etme hakkı bulmaktan vazgeçelim. Biliyorum, çok zor çocuklarla uğraşmak. Hayat zaten zor. Modern dünyada yaşayan ebeveynler olarak sırtınızdaki yükler inanılmaz boyutlarda. Ama inanın, çocuklarınızla yaşadığınız sorunları kendi psikolojinizle ilişkilendirmeyi öğrenirseniz (kendinizi suçlamanızı değil, kendi içinizdeki zorbalanmış çocukla bağlantı kurmayı öğrenmenizi kastediyorum) çok daha sevecen bir ilişki kurabilirsiniz onlarla ve kendinizle ve dünyayla. Daha özgür olursunuz. Bunun ilk adımını atabilmeniz için iki kitap önereceğim. Biri Dr. Shefali Tsabary’nin Ebeveynin Yol Haritası (Kuraldışı Yay.), diğeri de Alex Howard’ın Senin Hatan Değildi (Kuraldışı Yay.) kitabı. Bu yazıyı okuduğunuz için teşekkür eder, içinizdeki çocuğu öperim.